Walkę z chrrrrapaniem można wygrać

Chrapanie spędza sen z powiek wielu osobom, w szczególności partnerom tych, którzy chrapią. Jest to nie tylko problem medyczny, który zwiększa ryzyko groźnych chorób u samych chrapiących, ale również zaburza sen osób śpiących obok. Chrapiący partner ma obniżone libido i staje się mniej atrakcyjny, a druga osoba zaczyna się rozglądać za kimś innym. Statystyki mówią, że 80% mężczyzn leczy chrapanie dla swoich partnerek, ale… już dla tych następnych. Jak określić rodzaj bezdechu sennego i go skutecznie wyleczyć? Jak wyeliminować chrapanie i uniknąć katastrofalnych dla związku skutków?

Bezdech senny to zjawisko polegające na zatrzymaniu oddychania podczas snu na co najmniej 10 sekund. Jest to proces bardzo niekorzystny, ponieważ wstrzymanie wentylacji płuc powoduje natychmiastowy spadek wysycenia tlenem (saturacji) krwi. Bezdechy senne dzielimy na obturacyjne (OBS), centralne (CBS) oraz mieszane. Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest spowodowany powtarzającym się zatrzymaniem przepływu powietrza w górnych drogach oddechowych (gardle lub nosie), tamującym oddech pomimo wysilonej pracy płuc. Z kolei centralny bezdech senny (CBS) to całkowite zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Następuje równoczesne wstrzymanie ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha, podczas gdy w bezdechu obturacyjnym ruchy oddechowe mięśni próbują pokonać opór na poziomie gardła.
Objawy zaburzeń oddychania podczas snu mogą występować w nocy (np. uczucie dławienia lub duszenia, głośne chrapanie, przerwy w oddychaniu, częste wizyty w toalecie) oraz w ciągu dnia (m.in. poranne bóle głowy, senność dzienna, problemy z koncentracją, nadmierna drażliwość czy zasypianie w trakcie rutynowych czynności).

Dodatkowo skutki nieleczonego bezdechu sennego mogą mieć postać krótko- lub długoterminową. Wśród skutków krótkoterminowych warto wymienić senność w ciągu dnia, kłopoty z koncentracją, wypadki komunikacyjne oraz ogólne pogorszenie jakości życia. Z kolei skutki długoterminowe to m.in. nadciśnienie tętnicze, zawał, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia metaboliczne.

W związku z tym, jak poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i jakości życia niosą za sobą zaburzenia oddychania podczas snu, konieczna jest ich wczesna i prawidłowa diagnostyka. Niezwykle ważny jest dobrze przeprowadzony wywiad oraz odpowiednia ocena instrumentalna. Obecnie złotym standardem w diagnostyce bezdechu sennego jest polisomnografia oraz jej prostsza odmiana, czyli poligrafia. Badanie polisomnograficzne opiera się na rejestrowaniu podczas snu licznych parametrów związanych z czynnością oddechową oraz m.in. aktywnością mózgu, akcją serca, pozycją pacjenta i ruchami mięśni. Badanie jest przeprowadzane w nocy w warunkach normalnego fizjologicznego snu, a wspomniane parametry są zapisywane dzięki licznym czujnikom umieszczonym na ciele pacjenta. Takie badanie można przeprowadzić w szpitalu lub w domu. Po jego zakończeniu zebrane dane są analizowane przez specjalny program pod nadzorem lekarza, a na ich podstawie określany jest m.in. wskaźnik AHI, czyli liczba epizodów klasyfikowanych jako bezdech lub spłycenie oddechu na godzinę snu. Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu (AASM) bezdech opisujemy jako obturacyjny, jeżeli towarzyszy mu ciągły lub zwiększony wysiłek oddechowy przez cały okres braku przepływu powietrza.
Bezdech klasyfikujemy jako centralny, jeśli towarzyszy mu brak wysiłku oddechowego przez cały okres braku przepływu powietrza. Bezdech określamy jako mieszany, jeżeli towarzyszy mu brak wysiłku oddechowego w pierwszej części epizodu, a po nim następuje przywrócenie wysiłku oddechowego w dalszej jego części. Na podstawie wyliczonego wskaźnika AHI możemy określić postać bezdechu sennego. AHI w zakresie między 5 a 15 to postać łagodna, między 15 a 30 – postać umiarkowana, a dla AHI powyżej 30 mówimy o ciężkim bezdechu sennym. Warto dodać, że na podstawie badania poligraficznego również można z powodzeniem wyznaczyć wartość AHI, a największa różnica między polisomnografią a poligrafią polega na braku w tej ostatniej możliwości rejestracji potencjałów czynnościowych mózgu, tym samym nie jest możliwe precyzyjne określenie fazy snu w trakcie badania.
W procesie oceny zaburzeń oddychania podczas snu stosuje się także inne techniki, m.in. DISE, czyli endoskopię wykonywaną we śnie indukowanym, podczas której lekarz jest w stanie przy pomocy endoskopu zaobserwować dokładne miejsce powstawania zaburzeń w drogach oddechowych.

Po rozpoznaniu rodzaju i postaci bezdechu sennego należy przystąpić do odpowiedniego leczenia. Do najczęściej stosowanych metod należą leczenie chirurgiczne oraz leczenie przy pomocy dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (CPAP). Leczenie chirurgiczne polega najczęściej na redukcji tkanek miękkich w odpowiednim miejscu dróg oddechowych w celu usunięcia przyczyny powstawania zatoru. Wykorzystuje się do tego nowoczesne urządzenia chirurgiczne, takie jak aparat do elektro- i radiochirurgii oraz lasery. Skuteczność leczenia jest uzależniona od postaci bezdechu oraz umiejscowienia problemu. Coraz częściej stosowaną formą jest leczenie przy pomocy specjalnej protezy powietrznej wytwarzającej dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych, zwanej pompą CPAP. Jej działanie polega na automatycznym pompowaniu powietrza do dróg oddechowych za pośrednictwem odpowiednio dobranej maski zakładanej na sam nos lub nos i usta podczas wdechu. Urządzenie stosuje się jedynie w nocy podczas snu. Ostatnimi czasy pojawiają się na rynku nowe rozwiązania, takie jak wszczepiane elektrostymulatory napinające mięśnie w drogach oddechowych czy aparaty wytwarzające podciśnienie udrażniające górne drogi oddechowe.

Podsumowując: dzięki dynamicznemu rozwojowi medycyny stało się możliwe efektywne rozpoznawanie i leczenie bezdechu sennego oraz innych zaburzeń oddychania podczas snu. Warto podkreślić, że dolegliwości te stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia oraz w znaczący sposób oddziałują na nasze codzienne funkcjonowanie. Choroby układu krążeniowego oraz wypadki komunikacyjne spowodowane zaśnięciem stanowią ogromny koszt społeczny i dlatego na całym świecie kładzie się obecnie duży nacisk na diagnostykę i leczenie bezdechu sennego w możliwie wczesnym stadium.

O autorce

Edyta Hetman

Centrum medyczne Audical
Leczenie zawrotów głowy i chrapania,
Warszawa, ul. Powązkowska 44
Tel.: +48 606 400 465