Czym jest depresja sezonowa?
Znasz to uczucie, kiedy jesienią i zimą dni stają są krótsze, nic Ci się nie chce, dopada Cię marazm i znużenie jakby wraz z końcem lata, które dopiero się skończyło, odeszła chęć do życia a Ty już nie możesz doczekać się kolejnego, aby znów tryskać energią? To może być SAD – tzw. depresja sezonowa.
Problem, że ludzie ulegają zmianom zachowania i nastroju w okresie jesienno – zimowym, sięga czasów klasycznych, kiedy to Hipokrates – ojciec medycyny zdefiniował pojęcie „melancholii”, które odpowiadało temu, co dzisiaj nazywamy depresją. Jednak dopiero w latach ’80 lekarz Norman Rosenthal zdefiniował SAD (seasonal affective disorders) – czyli sezonowe zaburzenia nastroju, kiedy po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych z rodzinnej Afryki Południowej, odczuwał w okresie zimy pogorszenie nastroju, po czym po nadejściu wiosny znów odzyskiwał wigor.
Czym jest depresja sezonowa?
SAD jest powszechnie znany jako „jesienny smutek”. Tym, co wyróżnia ten rodzaj depresji jest jej cykliczny, sezonowy przebieg. Objawy pojawiają się najczęściej jesienią lub wczesną zimą i trwają do wiosny.
Inaczej zwana jest również chorobą afektywną sezonową. Znacznie częściej stwierdza się jej występowanie u kobiet niż u mężczyzn. Jest szerokim zjawiskiem, jednak w znacznie większym stopniu podatne są na nią osoby zamieszkujące wyższe szerokości geograficzne. W Stanach Zjednoczonych badania ujawniły, że depresja sezonowa występuje u 9,7% populacji. Nie bez powodu właśnie w USA grudzień jest miesiącem depresji. Podobnie kraje takie jak Wielka Brytania z częstymi zachmurzeniami i deszczowym klimatem, wykazują wyższy procent populacji cierpiącej na SAD.
Przyczyny jesienno-zimowego smutku
Kluczową rolę odgrywa zmniejszenie ilości światła dziennego oraz zmiana długości dnia i nocy. Ma to duży wpływ również na czynniki biologiczne. W przypadku jesiennej depresji dochodzi do zaburzeń na poziomie melatoniny odpowiedzialnej za regulacje rytmu dobowego (która w reakcji na ciemność, powoduje senność), jak i serotoniny – hormonu szczęścia, który wypływa na regulacje snu, apetytu i nastroju.
Nie można nie wspomnieć również o roli witaminy D, której stężenie w organizmie może być mniejsze ze względu na mniejszą ilość światła słonecznego, witaminy B3, B6 i magnezu przy udziale, których wytwarzana jest wyżej wspomniana serotonina.
Objawy depresji sezonowej
Zazwyczaj pierwsze objawy pojawiają się jesienią. Zauważamy większe zmęczenie i znużenie, spadek energii, senność, częstszy smutek i przygnębienie, trudności we wstawaniu, brak motywacji do aktywności fizycznych, zwiększony apetyt głównie łaknienie na węglowodany często słodycze np. czekolada, stąd też kolejnym objawem może być również zwiększenie masy ciała.
Profilaktyka jesienno-zimowej chandry
Wiele z nas zadaje sobie pytanie, jak przetrwać okres jesieni i długiej zimy w dobrej kondycji psychicznej, nie tracąc chęci do życia. Nie każdy może sobie pozwolić na relokację do ciepłych krajów. Jednak istnieją inne sposoby.
Pomocna będzie modyfikacja diety. Mimo większego zapotrzebowania na węglowodany i łaknienia na słodkie, warto ograniczyć spożycie cukrów zwłaszcza tych prostych, które dodają energii tylko na chwilę, a zwiększyć spożycie węglowodanów złożonych.
Znajdziemy je w warzywach, owocach czy pełnoziarnistym pieczywie. Posiłki powinno się urozmaicać i wzbogacać o produkty bogate w witaminy z grupy B. Można również wspomagać się suplementami zawierającymi witaminę D i magnez, aby zapewnić ich odpowiedni poziom w organizmie w czasie jesieni i zimy. Należy również nie rezygnować całkowicie z aktywności fizycznej i wykorzystywać takie formy, które są niezależne od pogody np. basen, gimnastyka w domu czy ćwiczenia na siłowni. Ponadto można skorzystać również z pomocy lekarza, który skieruje Cię do specjalisty. Istnieje wiele skutecznych form terapii, które pomagają w rozumieniu i radzeniu sobie w trudnych sytuacjach, jak również pomocnych w tym, aby negatywne myśli związane z sezonem jesienno-zimowym przekształcić w pozytywne. Być może niektórych też zainteresują zabiegi fototerapii oferowanej przez wiele placówek.
O autorce:
KAROLINA FRYNDO
Polska psycholog w Wielkiej Brytanii. Absolwentka
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie. Członek The British Psychological
Society. Wspiera Polonię w UK, w szczególności kobiety
znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej. Pracuje
również w szkole polonijnej, prowadzi warsztaty
psychologiczne dla dzieci i rodziców. Prywatnie
miłośniczka zwierząt, mama czworonożnej Fendi.
